عزت نفس توسط افکار، روابط و تجربیات شما شکل می گیرد. دامنه عزت نفس و مزایای داشتن نظر سالم
نسبت به خود را درک کنید.
عزت نفس نظر کلی شما از خودتان است – احساسی که نسبت به توانایی ها و محدودیت های خود دارید.
وقتی عزت نفس سالمی داشته باشید، نسبت به خودتان احساس خوبی دارید و خود را مستحق احترام دیگران می بینید.
وقتی عزت نفس پایینی دارید، برای نظرات و ایده های خود ارزش چندانی قائل نیستید. ممکن است دائما نگران این باشید
که به اندازه کافی خوب نیستید.
در اینجا نحوه تشخیص اینکه آیا عزت نفس شما نیاز به تقویت دارد و چرا مهم است که احساس سالمی نسبت
به ارزش خود ایجاد کنید، آمده است.
عواملی که عزت نفس را شکل می دهند و بر آن تأثیر می گذارند.
عزت نفس در اوایل کودکی شروع به شکل گیری می کند. عواملی که می توانند بر عزت نفس تأثیر بگذارند عبارتند از:
افکار و تصورات شما
واکنش دیگران به شما
تجربیات در خانه، مدرسه، محل کار و اجتماع
بیماری، ناتوانی یا جراحت
سن
نقش و جایگاه در جامعه
پیام های رسانه ای
روابط با افراد نزدیک شما – والدین، خواهر و برادر، همسالان، معلمان و سایر مخاطبین مهم – برای عزت نفس شما مهم است.
بسیاری از باورهایی که امروز در مورد خود دارید منعکس کننده پیام هایی هستند که در طول زمان از این افراد دریافت کرده اید.
اگر روابط شما قوی است و معمولاً بازخورد مثبت دریافت می کنید، به احتمال زیاد خود را ارزشمند می بینید و
عزت نفس سالم تری دارید. اگر اغلب بازخورد منفی دریافت می کنید و اغلب توسط دیگران مورد انتقاد، مسخره کردن
یا بی ارزش شدن قرار می گیرید، به احتمال زیاد با عزت نفس ضعیف دست و پنجه نرم می کنید.
اما تجربیات و روابط گذشته نباید سرنوشت شما باشد. افکار خود شما شاید بزرگترین تأثیر را بر عزت نفس داشته
باشند – و این افکار در کنترل شما هستند. اگر تمایل دارید روی نقاط ضعف یا معایب خود تمرکز کنید، کار بر روی تغییر که
می تواند به شما کمک کند دید متعادل تر و دقیق تری نسبت به خود داشته باشید.
محدوده عزت نفس
عزت نفس بسته به شرایط شما در طول زمان در نوسان است. طبیعی است که در مواقعی که نسبت
به خود احساس ناراحتی می کنید و زمان هایی که نسبت به خود احساس خوبی دارید، بگذرید. با این حال،
به طور کلی، عزت نفس در محدوده ای باقی می ماند که منعکس کننده احساس شما نسبت به خودتان است
و با افزایش سن کمی افزایش می یابد.
در نظر بگیرید که چگونه می توانید عزت نفس شدید خود را تشخیص دهید:
عزت نفس پایین.وقتی عزت نفس پایین یا منفی دارید، برای نظرات و ایده های خود ارزش کمی قائل می شوید.
شما بر روی ضعف ها و عیوب درک شده خود تمرکز می کنید
و به مهارت ها و دارایی های خود اعتبار کمی می دهید. شما معتقدید که دیگران توانایی یا موفقیت بیشتری دارند.
ممکن است در پذیرش بازخورد مثبت مشکل داشته باشید. ممکن است از شکست بترسید
که می تواند شما را از موفقیت در محل کار یا مدرسه باز دارد.
عزت نفس سالم.وقتی عزت نفس سالمی دارید به این معنی است که دیدی متعادل و دقیق نسبت به خود دارید.
به عنوان مثال، شما نظر خوبی نسبت به توانایی های خود دارید، اما عیب های خود را تشخیص می دهید.
زمانی که عزت نفس سالم و مبتنی بر واقعیت باشد، داشتن بیش از حد از آن دشوار است. لاف زدن و احساس
برتری نسبت به اطرافیانتان نشانه عزت نفس زیاد نیست. این به احتمال زیاد نشانه ناامنی و اعتماد به نفس پایین است.
فواید عزت نفس سالم
وقتی برای خود ارزش قائل باشید و عزت نفس خوبی داشته باشید، احساس امنیت و ارزشمندی می کنید.
شما به طور کلی روابط مثبتی با دیگران دارید و نسبت به توانایی های خود اطمینان دارید. شما همچنین آماده یادگیری
و بازخورد هستید، که می تواند به شما کمک کند مهارت های جدید را به دست آورید و در آن مهارت پیدا کنید.
با عزت نفس سالم شما:
در بیان نیازها و نظرات خود قاطع باشید
به توانایی خود در تصمیم گیری مطمئن باشید
قادر به ایجاد روابط ایمن و صادقانه – و احتمال کمتری برای ماندن در روابط ناسالم
در انتظارات خود واقع بین باشید و کمتر از خود و دیگران انتقاد کنید
انعطاف پذیرتر و بهتر در برابر استرس و مشکلات آب و هوایی
عزت نفس تقریباً بر تمام جنبه های زندگی شما تأثیر می گذارد. حفظ یک دید سالم و واقع بینانه نسبت به
خود به این معنا نیست که بوق زدن خود را به صدا درآورید. این در مورد یادگیری دوست داشتن و احترام به خود است – عیوب و همه چیز.
چه چیزی باعث کاهش عزت نفس می شود؟
احساس عزت نفس بالا یا پایین اغلب از دوران کودکی شروع می شود . زندگی خانوادگی که مملو از عدم تایید است
می تواند فرد را تا زندگی بزرگسالی دنبال کند. اعتماد به نفس پایین نیز می تواند به دلیل محیط ضعیف مدرسه یا محل کار
ناکارآمد به مشکل تبدیل شود. به همین ترتیب،
یک رابطه ناخشنود نیز می تواند ارزش شخصی فرد را تغییر دهد.
چگونه می توانید احساس ارزشمندی خود را تقویت کنید؟
هیچ کس کمتر از نفر بعدی شایسته نیست و هیچ کس مهمتر تلقی نمی شود. دانستن این جزئیات بسیار مهم است.
برای داشتن اعتماد به نفس بیشتر و داشتن عزت نفس سالم ،
به کنار گذاشتن ترس از کمتر بودن نسبت به دیگران کمک می کند.
احساس می کنم نمی توانم هیچ کاری را درست انجام دهم. باید چکار کنم؟
خیالتان را راحت کنید و سعی کنید درگیر فکر همه یا هیچ نباشید. یک ساعت از خود انتقاد نکنید.
همانطور که با کسی که دوستش دارید با خودتان صحبت کنید. شما به احتمال زیاد خود را پایین می‌آورید.
و شرایط را – هر چه که باشد – با عبارات بسیار منفی ترسیم می‌کنید.
اگر عادت به بازجویی از افکار خود را در
خود بپرورانید، به آرامی یاد خواهید گرفت که از احساسات کم ارزش خود دوری کنید.
مشاوره خانواده، مشاوره پیش از ازدواج، مشاوره فردی، مشاوره گروهی، مشاوره کودک و نوجوان،مشکلات شخصیتی، استرس، اضطراب، وسواس و … می توانید از طریق لینک تماس با ما و یا شماره تماس ۰۹۱۹۲۱۳۶۰۲۳ با خانم راحله صادقی (متخصص امور خانواده و ازدواج) تماس حاصل فرمایید.
فراموشی اتفاق نمی افتد: ممکن است بعضی از افراد به شما توصیه کنند، فراموش کن. اما مساله این است که ما نمی توانیم چیزی یا کسی را فراموش کنیم بلکه تمامی افکار و خاطرات ما به ناخودآگاه ما انتقال پیدا می کند. در راستای تلاش برای فراموشی، ما از سرکوبی و انکار استفاده می کنیم که در لایه های زیرین ذهن منجر به آزار و اذیت ما می شود.
تجربه هیجان:
هیجانات خود را تجربه کنید: بعد از جدایی، معمولا با هیجانات مختلفی روبه رو می شویم از جمله غم، ناراحتی، خشم و … گاهی آن احساسات به قدری دردناک هستند که از تجربه آنها طفره می رویم. در درجه اول، جدایی را پذیرفته و با ناراحتی و غم های حاصل از آن مواجه شوید. در واقع این حق شماست که ناراحت باشید.
کنارآمدن با جدایی:
با این جدایی کنار بیایید: رابطه تمام شده را بررسی کنید و به این فکر کنید چطور می توانید به خود کمک کنید و چطور می توانید با عدم حضور آن فرد، زندگی خوبی داشته باشید.
پیش بینی زندگی:
زندگی قابل پیش بینی نیست: این اصل را به خاطر بسپارید که زندگی به کسی تضمین نداده که خوشبخت باشد. هر لحظه ممکن است ما با پیشامدی غیر منتظره مواجه بشویم یا بازهم به طور طبیعی کسانی را از دست بدهیم و گریزی ازین واقعیت نیست. پذیرش این مساله مارا تسکین می دهد که تنها شما آنرا تجربه نکرده اید و اکثر افراد با این فقدان ها روبه رو می شوند.
مراجعه به روانشناس:
به مشاور یا روانشناس مراجعه کنید: اگر سوگواری شما برای این جدایی بیش از حد طول کشیده و خودتان نمی توانید آن را حل و فصل کنید، مراجعه به مشاور به شما کمک قابل ملاحظه ای می کند.
وقتی رابطه ای به سمت تمام شدن می رود، معمولا درد عاطفی زیادی به وجود می آید و به نظر میرسد یافتن راهی برای پایانی خوش غیر ممکن باشد. اگر شما خواهان پایان رابطه هستید ممکن است احساس گناه و یا دودلی داشته باشید و نگران طرد شدن یار خود باشید.
راهبردهای زیر برای پایان بخشیدن به رابطه می تواند کمک کننده باشد:
اطمینان از پایان رابطه:
اطمینان حاصل کنید که می خواهید رابطه را پایان دهید؛ از تهدید برای ترک کردن استفاده نکنید. اگر واقعا می خواهید این ارتباط را به پایان برسانید، فهرستی از دلایلی که باعث نارضایتی شما شده تهیه کنید.
انتخاب محل مناسب:
زمان و مکان مناسبی انتخاب کنید؛ اواخر هفته مثل چهارشنبه می تواند زمان مناسبی باشد. در مورد مکان بهتر است او را به رستوران، کافی شاپ یا پارک مورد علاقه خود دعوت نکنید. سعی کنید جایی باشد که برای هریک از شما معنی خاصی ندارد و در نهایت در وضعیت روانی و عاطفی نسبتا آرامی باشید.
صداقت در گفتگو:
صادق باشید؛ امید بیهوده ای به او ندهید و به او بگویید به نقطه ای رسیده اید که نمی خواهید بیشتر از این در رابطه باشید و این رابطه کارکرد مناسبی برایتان ندارد. دلایل خود را از جدایی صادقانه با او مطرح کنید. این مساله می تواند به او برای روابط بهتر در آینده کمک کند. مثلا اگر دوستش ندارید، به آرامی به او بگوئید. به او نگویید من می خواهم با مرد/زن واقعی رابطه داشته باشم. بلکه بگوئید من فکر می کنم بیشتر باید روی اعتماد به نفس خود کار کنید.
آمادگی برای واکنش بد:
برای واکنش بد آماده باشید؛ فردی که احساس می کند تخریب شده، معمولا با خشم، تعجب، شوک و یا ترس واکنش نشان می دهد. اگر با خشم پاسخ داد، سعی کنید آرامش داشته باشید و تلاش کنید او را آرام کنید. اگر شروع به فریاد زدن کرد و از کنترل خارج شد، آن مکان را ترک کنید و اجازه دهید خونسردی خود را بدست بیاورد.
ایجاد دیوارهای بتونی:
دیوارهای بتنی بین خود و طرف مقابل برای آینده ایجاد کنید؛ وقتی فرایند جدایی آغاز شد از مرزهای بین خود صحبت کنید و روشن کنید به طریق های دیگر رابطه را ادامه ندهید. مثلا پیشنهاد دهید وه به عنوان دوست باهم باشید. این می تواند به احساسات طرف مقابل بیشتر آسیب بزند.
ارزش جدایی:
سعی کنید جدایی را ارزشمند دانسته و آن را به عنوان یک شانس برای یادگیری و رشد بنگرید و اینکه در آینده از چه نوع افرادی باید دوری کنید.
نشخوار ذهنی مثل نوار است. نواری که گیر کرده و آهنگی را دوباره و دوباره تکرار می کند.
برای مثال بحثی را که با دوستتان داشته اید، در ذهنتان تکرار می کند؛ یا اشتباهات گذشته را به یاد شما می آورد. در واقع هنگام نشخوار ذهنی، افراد، زیادی درباره وضعیت ها و اتفاقات زندگی فکر می کنند که در نهایت به وسواس تبدیل می شود.
افرادی که نشخوار ذهنی دارند ممکن است به اختلال افسردگی یا اضطراب دچار شوند. این افراد زندگی خود را منفی تر میبینند و در مورد آینده ناامیدتر هستند.
با عبارت های زیر می توانید میزان نشخوار ذهنی خود را بسنجید:
اغلب ممکن است به مسائلی فکر کنم که کاش می شد درباره آنها فکر نکنم.
چیزهایی که اخیرا گفته ام یا انجام داده ام، دایما در ذهنم تکرار می شود و مشکل است که فکر کردن درباره ی خود را کنار بگذارم.
مدت ها پس از اینکه بحث و جدلی تمام می شود فکرم دایما به آن باز می گردد.
ذهنم مشغول این می شود که در گذشته چطور در موقعیتی رفتار کرده ام.
برایم راحت نیست افکار ناخواسته را از ذهنم خارج کنم.
وقت زیادی را به فکر کردن در خصوص لحظه هایی که مایوس و شرمنده شده ام صرف می کنم.
برای فکرهایی که بیش از حد ذهنتان را مشغول می کند چه می کنید؟
جهت تماس و گرفتن وقت مشاوره می توانید از طریق شماره تلفن ۳۳۲۵۴۰۲۱ – ۰۲۱ با مرکز مشاوره خانواده شکرانه (خانم راحله صادقی) تماس حاصل نمایید و یا می توانید از طریق ID تلگرام rahelesadeghi66 با خانم راحله صادقی در تماس باشید.
روزی از روزها گروهی از قورباغه های کوچیک تصمیم گرفتند که با هم مسابقه دو بدهند. هدف مسابقه رسیدن به نوک یک برج خیلی بلند بود. جمعیت زیادی برای دیدن مسابقه و تشویق قورباغه ها جمع شده بودند و مسابقه شروع شد. راستش، کسی توی جمعیت باور نداشت که قورباغه های به این کوچیکی بتوانند به نوک برج برسند. شما می تونستید جمله هایی مثل اینها را بشنوید:
«اوه، عجب کار مشکلی!!»، «اونها هیچ وقت به نوک برج نمی رسند.» یا «هیچ شانسی برای موفقیتشون نیست. برج خیلی بلنده!»
قورباغه های کوچیک یکی یکی شروع به افتادن کردند بجز بعضی که هنوز با حرارت داشتند بالا و بالاتر می رفتند. جمعیت هنوز ادامه می داد: «خیلی مشکله! هیچ کس موفق نمی شه!» و تعداد بیشتری از قورباغه ها خسته می شدند و از ادامه دادن منصرف. ولی فقط یکی به رفتن ادامه داد؛ بالا، بالا و باز هم بالاتر. این یکی نمی خواست منصرف بشه! بالاخره بقیه از بالا رفتن منصرف شدند به جز اون قورباغه کوچولو که بعد از تلاش زیاد تنها قورباغه ای بود که به نوک رسید! بقیه قورباغه ها مشتاقانه می خواستند بدانند او چگونه این کار رو انجام داده؟ اونا ازش پرسیدند که چطور قدرت رسیدن به نوک برج و موفق شدن رو پیدا کرده؟
و مشخص شد که برنده مسابقه کر بوده!
شرح حکایت
هیچ وقت به جملات منفی و مأیوس کننده ی دیگران گوش ندید. چون اونا زیباترین رویاها و آرزوهای شما رو ازتون می گیرند، چیزهایی که از ته دلتون آرزوشون رو دارید! همیشه به قدرت کلمات فکر کنید. چون هر چیزی که می خونید یا می شنوید روی اعمال شما تأثیر می گذاره. پس همیشه مثبت فکر کنید و بالاتر از اون، کر بشید هر وقت کسی خواست به شما بگه که به آرزوهاتون نخواهید رسید.
و همیشه باور داشته باشید: من همراه خدای خودم همه کار می تونم بکنم.