عوارض خودکشی و افکار خودکشی و اقدام به آن آسیبهای عاطفی جدی به دنبال دارد. بهعنوانمثال ممکن است،
فرد بهقدری در این افکار غرق باشد که نتواند در زندگی خوب عمل کند. در بسیاری از افراد آسیب
به خود منجر به مرگ نشده و صدمات جدی و جبرانناپذیری ایجاد میشود. مانند نارسایی اعضای بدن
یا آسیب مغزی که در این افراد بسیار مشاهده شده است.
علاوه بر عوارضی که برای خود شخص ایجاد میشود، خانواده و اطرافیان هم از این موضوع آسیب میبینند.
در این افراد غم، عصبانیت، افسردگی و احساس گناه شایع است.
روشهای خودکشی
افراد به روشهای مختلفی دست به خودکشی میزنند. یکی از این روشهای مرسوم خودکشی از
طریق خفگی میباشد. در این حالت شخص با استنشاق گاز دیاکسیدکربن و کاهش اکسیژن بدن دچار خفگی میشود.
در روش خودکشی با قرص از داروهایی مانند سیانور استفاده میکنند. این دارو باعث کاهش اکسیژنرسانی به بافتها شده
و در نهایت باعث مرگ میشود. خودکشی با دارو رایجترین روش خودکشی در ایران است.
افرادی که به اسلحه دسترسی دارند، با استفاده از سلاح گرم خود را میکشند. البته در این روش بسیاری از
افراد زنده مانده و دچار مشکلات مغزی یا نخاعی میشوند. افرادی که قصد آسیب به خود را دارند، معمولاً در اینترنت
به دنبال بهترین راه خودکشی هستند. این افراد میخواهند خودکشی بدون درد و مرگ راحتی داشته باشند.
اما متأسفانه در تمامی روشها فرد دچار درد و ناراحتی میشود.
اگر شما هم تمایل دارید، به خود آسیب وارد کنید و به راههای مختلف خودکشی فکر میکنید،
حتماً با یک روانشناس صحبت کرده و از متخصص کمک بخواهید. بدون شک مشاوره با یک متخصص حرفهای
بسیار مؤثر بوده و شما را از قرارگیری در این مسیر منصرف میکند.
ارتباط عوارض خودکشی با سوءمصرف مواد و الکل
همانطور که گفته شد خطر خودکشی در مصرفکنندگان مواد مخدر و الکل در مقایسه با افراد عادی بیشتر است.
مصرف مواد و خودکشی بیشتر در جوانان اتفاق میافتد.
مشکلات سوءمصرف الکل و مواد مخدر از چند جهت به رفتار خودکشی کمک میکند:
مسمومیت با مواد مخدر یا الکل ممکن است با افزایش پرخاشگری، اختلال در قضاوت و کاهش
مهارتها باعث افزایش خطر خودکشی شود.
استفاده از موادی مانند الکل باعث افزایش کشندگی برخی از داروها میشود.
افرادی که به مواد وابسته هستند اغلب دارای تعدادی از عوامل خطر دیگر برای خودکشی هستند
بهعنوانمثال جوانان فراری و بیخانمان.
این افراد عموماً علاوه بر افسردگی مشکلات اجتماعی و مالی هم دارد.
اختلال استفاده از مواد در میان افراد تکانشی (impulsive) و افرادی که رفتارهای پرخطر دارند، منجر به خودآزاری میشود.
خودکشیهای مربوطه با مصرف الکل:
۴۰ تا ۶۰ درصد از کسانی که در اثر خودکشی میمیرند در هنگام مرگ مست هستند.
۱ تا ۶ درصد افرادی که اعتیاد به الکل دارند با خودکشی میمیرند.
اکثر افرادی که به الکل اعتیاد دارند به طور همزمان به افسردگی هم مبتلا هستند و این خود عاملی است
که باعث افزایش خطر اقدام به این عمل میشود.
علائم مسمومیت با الکل (اتانول)
تهوع و استفراغ
افزایش ضربان قلب
کاهش فشارخون
تاری دید، دوبینی
مشکلات تنفسی
بیقراری
خوابآلودگی، سرگیجه
کاهش سطح هوشیاری.
خاطرنشان میشود در ایران به علت ممنوعیت مشروبات الکلی، معمولاً الکلهای دستساز استفاده میشود
که حاوی متانول هستند. مسمومیت با متانول ممکن است علائم متفاوتی در مقایسه با مسمومیت با اتانول نشان دهد
که شایعترین آن کوری است.
شایعترین داروهای مصرفی در عوارض خودکشی و علائم آنها
از هر ۵ مورد خودکشی حداقل یک نفر در اثر مسمومیت دارویی میمیرد. نزدیک به ۷۰ درصد افرادی که با خودکشی میمیرند، قبل از مرگ مادهای مصرف کردهاند.
در مطالعهای که بین سالهای ۲۰۰۸ تا ۲۰۱۳ میلادی انجام شد نشان میدهد که مسکنها، تببرها، داروهای ضدافسردگی و داروهای ضد روانپریشی بیشترین داروهایی هستند که در خودآزاری استفاده میشود.
در مطالعه دیگر گفته میشود که داروهایی که برای اقدام به خودکشی مصرف میشود بین گروههای
سنی مختلف متفاوت است. افراد جوانتر معمولاً در اقدام به خودکشی از داروهای ضدافسردگی استفاده میکنند
درحالیکه افراد مسن بیشتر از داروهای خوابآور استفاده میکنند.
شایعترین داروهایی که برای خودکشی استفاده میشود داروهای مخدر یا اپیوئیدها هستند که سوءمصرف
آن ها شایع است. از مهمترین داروهای این دسته میتوان به هروئین، متادون، تریاک، شیره، ترامادول، مورفین، پتدین، دکسترومتورفان و کدئین اشاره کرد. در لیست زیر به شایعترین علائم مسمومیت با مخدرها اشاره شده است:
علائم مسمومیت با داروهای مخدر یا اپیوئیدها:
کاهش سطح هوشیاری
تنگ شدن مردمکها
مشکلات تنفسی
کاهش فشارخون
شل شدن ماهیچهها.
علائم مسمومیت با داروهای خوابآور و آرامبخش
سوءمصرف داروهای آرامبخش مانند کلونازپام، لورازپام، زولپیدم، آلپرازولام، فنوباربیتال علائم زیر را ایجاد میکنند:
کاهش سطح هوشیاری
تغییرات خلق
خوابآلودگی و سرگیجه
مشکلات تنفسی
کاهش فشارخون
کاهش ضربان قلب.
علائم مسمومیت با داروهای ضدافسردگی
طیف وسیعی از داروها را شامل میشوند مانند: آمی تریپتیلین، نورتریپتیلین، فلوکستین، سیتالوپرام و غیره. علائم مسمومیت شامل:
اثرات قلبی عروقی مانند بینظمیهای ضربان قلب
تشنج و تغییرات سطح هوشیاری
بیقراری
کاهش فشارخون و ضربان قلب
تهوع و استفراغ
مشکلات ریوی.
علائم مسمومیت با تببرها:
مسمومیت با تببرها از جمله استامینوفن از شایعترین علت مسمومیت در ایران به شمار میرود.
علائم مسمومیت با استامینوفن در ابتدا ممکن است همراه با تهوع و استفراغ باشد. طی روزهای بعد
از مسمومیت میتواند باعث آسیب و نارسایی کبد شود.
علائم مسمومیت با داروهای ضد روانپریشی:
دسته بعدی داروهای ضد روانپریشی هستند. از جمله داروهای این دسته میتوان به کلرپرومازین، هالوپریدول، الانزاپین، کلوزاپین و غیره اشاره کرد. علائم کلی مسمومیت با این داروها شامل:
اختلالات سطح هوشیاری
تشنج
بیقراری
توهم
کاهش فشارخون
تغییرات نوار قلب و بی نظمیهای ضربان قلب.
راههای پیشگیری از خودکشی و عوارض خودکشی
احتمالاً یکی از سؤالات شما دراینرابطه این است که برای پیشگیری از خودکشی و عوارض خودکشی چه کنیم؟
اگر در میان اعضای خانواده یا دوستانتان شخصی وجود دارد که احتمال میدهید به خود آسیب وارد کند؛
باید اقداماتی را انجام دهید. درصورتیکه خطر این آسیب زیاد است، حتماً با یک متخصص روانشناس
یا روانپزشک صحبت کنید و طبق دستورالعملهای پزشک اقدام کنید. برخی از اقدامات مؤثر در این موضوع ساده اما مؤثر هستند.
۱. احساسات شخص را جدی بگیرید.
ممکن است فکر کنید، مشکل آن شخص آنقدر جدی نیست که اقدام به خودکشی کند. اما این مشکل میتواند
برای شخص بسیار حاد باشد. به طوری که مرگ برای او یک راهحل محسوب شود. بدون قضاوت به حرفهای او
گوش دهید و تجربیات و احساساتش را نادیده نگیرید. اگر در میان صحبتها شخص تهدید به خودکشی کند یا
علائمی مانند افسردگی نشان دهد، حتماً باید مسئله را جدی بگیرید.
۲. به خودکشی بهعنوان نشانه کمک نگاه کنید.
وقتی شخصی به خود آسیب وارد میکند، لزوماً نشانه این نیست که میخواهد بمیرد. این موضوع میتواند،
نشانه درد عاطفی زیادی باشد که نمیداند چگونه با آن کنار بیاید. در واقع این اقدام برای آنها تنها گزینه پیشرو است.
اگر این قربانی نجات پیدا کنند، به دنبال جایگزینی برای مرگ هستند و بدون شک به کمک اطرافیان نیاز دارد.
۳. شنونده خوبی باشید.
صحبتکردن با یک دوست دلسوز باعث میشود افراد تا حدودی از مشکلات خلاص شود. فشارهای غیرقابلتحمل
که میتواند منجر به خودکشی شود با همدلی تا حد زیادی کاهش پیدا میکند. شنونده خوب بودن به مهارت خاصی نیاز ندارد.
سعی کنید صبور و پذیرنده باشید. از مشاجره یا تلاش برای ارائه راهحلهای ساده خودداری کنید.
در هنگام صحبت با افرادی که در فکر خودکشی هستند در اظهارنظر احتیاط کنید. بهعنوانمثال
«آیا راه X، Y یا Z را برای حل این مشکل امتحان کردهای؟» اینگونه جملات بیاحساس به نظر میرسند و ممکن است
شخص احساس کند که مشکل او برای شما بیاهمیت است.
۴. شخص را تشویق به دریافت کمک کنید.
ممکن است، تصور کنید بسیاری از خودکشیها بهصورت ناگهانی انجام میشوند. اما بیشتر این افراد برای
مدت طولانی افسرده بودهاند. با مشاهده اولین علائم افسردگی گام مهم برای پیشگیری از این اتفاق، کمکگرفتن
از روانشناس است. تشویق شخص آسیبدیده برای دریافت کمک از متخصص روانشناس میتواند جان او را نجات دهد.
بدون شک صحبت با یک متخصص و درمان بهترین روش پیشگیری از خودکشی میباشد.
۵. از احساس شخص در مورد خودکشی سؤال کنید.
ممکن است، تصور کنید طرح موضوع خودکشی باعث ارائه ایده به شخص میشود. اما واقعیت این است که این افکار
و احساسات قبل از بیان کردن آن در ذهن شخص وجود داشته است. شما با مطرحکردن موضوع این فرصت را به شخص
میدهید که در مورد آن با شما صحبت کند. در این صورت میتوانید به شخص کمک کنید.
۶. این افراد را تنها نگذارید.
اگر احساس میکنید، شخص در خطر آسیب رساندن به خود است، بههیچوجه او را تنها نگذارید.
این افراد میتوانند از هر وسیلهای برای صدمه زدن به خود استفاده کنند؛ بنابراین سعی کنید اینگونه وسایل را از دسترس دور نگه دارید.
۷. در این شرایط راز نگهدار نباشید.
ممکن است افراد از شما بخواهد که مسائل گفته شده را با کسی در میان نگذارید. توجه داشته باشید که در این
شرایط مجبور هستید قول خود را زیر پا بگذارید. بدون شک نجات زندگی آن شخص از عصبانیت او مهمتر است.
۸. وسایل خودکشی را از دسترس دور کنید.
وسایلی که ممکن است، شخص با آنها به خود آسیب وارد کند را از دسترس دور کنید. وسایلی مانند قرص، تیغ، چاقو یا اسلحه گرم
ازایندست وسایل هستند. اگر شخص برای درمان قرص مصرف میکند، همه قرصها را در دسترس او قرار ندهید و به دستور مصرف آنها دقت کنید.
چگونه به کسی که قصد خودکشی دارد کمک کنیم؟
برای کمک به شخص بهتر است از روانشناس کمک بگیرید. فرد را تشویق کنید که به روانشناس مراجعه کند.
در تعیین وقت یا مراجعه به پزشک او را همراهی کنید. درصورتیکه پزشک دارویی را تجویز کرد، مطمئن شوید
شخص داروها را طبق دستور مصرف میکند. عوارض جانبی داروها را بررسی کرده و در صورت وجود این علائم
حتماً پزشک را مطلع کنید. این نکته را در نظر داشته باشید که پیداکردن بهترین دارو و درمان برای این افراد نیاز به زمان و صبر دارد.
ممکن است شخص باور به کمکگرفتن از دیگران نداشته باشد؛ پس باید برای ارائه کمک بیشتر تلاش کنید.
بهعنوانمثال گفتن جمله «اگر به چیزی نیاز داشتی، با من تماس بگیر.» کمی مبهم است. منتظر تماس شخص نباشید.
خودتان تماس گرفته و او را بهقرار ملاقات دعوت کنید.
تغییرات مثبتی در زندگی او ایجاد کنید. داشتن رژیم غذایی سالم، خواب کافی و بهرهمندی از نور خورشید حداقل
۳۰ دقیقه در روز تأثیرات مثبتی به همراه دارند. برای ایجاد تغییرات مثبت ورزش هم بسیار مهم است. ورزش باعث
ترشح اندورفین شده و استرس را کاهش میدهد.
اگر کسی خودکشی کرد، چه کار کنیم؟
درصورتیکه یکی از عزیزان شما به خود آسیب جدی وارد کرد، سریعاً با تلفن اورژانس خودکشی تماس بگیرید.
بههیچوجه بدون نظر افراد متخصص کاری انجام ندهید. ممکن است، هرگونه اقدام غیرتخصصی منجر به مرگ شخص شود.
اورژانس برای کمک به شما بهسرعت نیرو اعزام کرده و تا زمان رسیدن نیرو از طریق تلفن راهنماییهای لازم را اعلام میکند.
سعی کنید، در این مدتزمان آرامش خود را حفظ کرده و با دقت به سؤالات مسئول مربوطه جواب داده و قدمبهقدم کارهای
گفته شده را انجام دهید.
مشاوره خانواده، مشاوره پیش از ازدواج، مشاوره فردی، مشاوره گروهی، مشاوره کودک و نوجوان،مشکلات شخصیتی، استرس، اضطراب، وسواس و … می توانید از طریق لینک تماس با ما و یا شماره تماس ۰۹۱۹۲۱۳۶۰۲۳ با خانم راحله صادقی (متخصص امور خانواده و ازدواج) تماس حاصل فرمایید.
خودکشی بهعنوان یکی از ده علت اصلی مرگ و میر در جهان شناخته میشود. اگر خودتان یا یکی
از اطرافیانتان در فکر خودکشی هستید، شاید فکر کنید هیچ راهحلی برای مشکلاتتان وجود ندارد.
اما راه های مؤثری برای جلوگیری و پیشگیری از یک فاجعه بزرگ وجود دارد. شاید بتوان گفت، خودکشی
بدترین واکنش به موقعیتهای استرسزای زندگی است. شناخت علائم هشداردهنده خودکشی،
روشهای خودکشی و شایعترین داروهای مورداستفاده در خودکشی و علایم مسمومیت با آن ها و
شروع درمان حرفهای؛ بهترین مسیر برای کنترل افکار مربوط به خودکشی است.
تمایل به خودکشی یک مشکل بسیار بزرگ است که سریعاً باید برای درمان آن اقدام کرد.
اگر دچار چنین مشکلی هستید یا کسی از اطرافیانتان درگیر این افکار است هرچه زودتر به روانشناس مراجعه کنید
و مسیر درمانی خود را شروع کنید.
بر اساس تعریف سازمان کنترل و پیشگیری از بیماریها، خودکشی مرگی ناشی از آسیب به خود است
که باهدف پایاندادن به زندگی انجام میشود. اقدام به خودکشی هنگامی است که فرد با آسیب به خود
در تلاش برای پایان بخشیدن به زندگی خود است ولی منجر به مرگ نمیشود.
با توجه به تخمین سازمان جهانی بهداشت سالانه حدود یک میلیون نفر بر اثر خودکشی جان خود را از دست میدهند.
دلیل اینکه افراد مجبور به کشتن خود می شوند چیست؟ برای افرادی که درگیر این مشکل نیستند،
درک این افراد بسیار دشوار است. آسیب به خود تلاشی ناامیدانه برای فرار از رنج است.
این افراد معمولاً احساس نفرت از خود داشته و ناامیدی و انزوا آنها را کور میکند.
خودکشی کردن چهارمین علت اصلی مرگ و میر در نوجوانان ۱۵ تا ۱۹ سال است. این گروه سنی بسیار
در معرض خطرات چنین افکاری هستند. ۷۷% از خودکشیها در جهان مربوط به کشورهای کمدرآمد یا درآمد
متوسط است. مشکلات مالی میتواند یکی از دلایل اقدام به خودکشی نیز باشد.
چگونه می توانیم مانع خودکشی افراد شویم؟ روز ۱۰ سپتامبر یا ۲۰ شهریور روز جهانی پیشگیری از
خودکشی اعلام شده است. در این روز سعی کنیم با آگاهیبخشی در مورد خودکشی، میزان آن را در تمام جامعه کم کنیم.
باورهای غلط و رایج در مورد خطرات خودکشی
بسیاری از افرادی که به خود آسیب میزنند توسط اطرافیانشان درک نمیشوند. به این دلیل که
برخی باورهای غلط در مورد آسیب به خود و خودکشی وجود دارد که باعث کمتر دیدهشدن علائم
خطر میشود. برخی از این باورهای غلط عبارتاند از:
افرادی که در مورد خودکشی صحبت میکنند، واقعاً این کار را انجام نمیدهند. این باور کاملاً غلط است. بسیاری از افراد قبل از خودکشی سرنخ یا هشدار دادهاند. حتی جملات و اشارات غیرمستقیم به مرگ میتواند از علائم این مشکل باشد. مانند: «وقتی من رفتم از کارت پیشمان میشوی.»
هرکسی که سعی میکند خود را بکشد، دیوانه است. این باور هم اشتباه است و بسیاری از این افراد روانپریش یا دیوانه نیستند. بسیاری از آنها ناامید، افسرده، ناراحت و غمگین هستند. این ناراحتی و درد عاطفی لزوماً به معنای بیماری روانی نیست.
اگر کسی در خودکشی مصمم باشد، هیچچیز مانع او نمیشود. اما در واقعیت اینطور نیست. انگیزه پایاندادن به زندگی دائمی نیست. حتی یک فرد بسیار افسرده هم ممکن است، احساسات متغیری نسبت به تمایل به زندگی و مرگ داشته باشد. این افراد بهجای تمایل به مرگ فقط میخواهند، درد را متوقف کنند و این درد از راههای دیگری هم میتواند متوقف شود.
افرادی که مرگ را انتخاب میکنند، تمایلی به کمکگرفتن از دیگران ندارند. درصورتیکه این موضوع واقعیت ندارد. بسیاری از افراد قبل از خودکشی به دنبال کمک هستند. مطالعات نشان میدهد، بیش از ۵۰% قربانیان در ۶ ماه قبل از مرگ به دنبال کمک روانشناس بودهاند.
صحبت در مورد خودکشی میتواند، به شخص ایده بدهد. این باور غلط است. شما با صحبت در مورد این موضوع به کسی ایده نمیدهید. صحبت صریح و صادقانه در مورد این افکار و احساسات میتواند یک زندگی را نجات دهد.
خودکشی در دین
در تمامی ادیان الهی خودکشی نهی شده و گناه محسوب میشود. باورهای فرهنگی رایج در مورد خودکشی
در تمامی کشورها این عمل را یک ضعف تلقی کرده و آن را یک راهحل اشتباه برای فرار از درد میدانند. در ادیان
مختلف خودکشی به دلیل آسیب به بدن یک گناه بزرگ محسوب میشود.
علائم اقدام به خودکشی
تمایل به خودکشی با علائم هشداردهندهای شروع میشود. درصورتیکه در مورد این علائم آگاهی داشته باشید،
میتوانید برای درمان این مشکل اقدامات لازم را انجام دهید. هر یک از موارد زیر ممکن است زنگ خطری باشد که
باید به آن توجه کرد. البته این نکته را در نظر داشته باشید که این علائم هشداردهنده همیشه وجود ندارند و در افراد
مختلف تفاوت دارند. برخی افراد نیت خود را بیان میکنند، درصورتیکه برخی دیگر افکار و احساسات خود را از بقیه مخفی نگه میدارند.
صحبت در مورد خودکشی:
جملاتی مانند «من خودم را میکشم.»، «ایکاش من مرده بودم.» یا «ایکاش من به دنیا نمیآمدم.».
یا اینکه فرد ابراز میکند که هیچ دلیلی برای ادامه زندگی ندارد.
صحبتکردن در مورد احساس تنهایی، ناامیدی و یا گیرافتادن
تهیه وسایلی برای آسیب به خود مثل نگهداری قرص
کناره گیری از اجتماعات و تمایل به تنهایی
احساس اندوه و لذت نبردن از زندگی
وجود نوسانات خلقی:
احساسات شدید و هیجانات در یک روز و دلسردی شدید در روز دیگر
تمایل به خشونت
احساس گرفتاری یا ناامیدی در موقعیتهای خاص
تنظیم وصیتنامه و واگذاری اموال گرانقیمت به اعضای خانواده یا دوستان
افزایش مصرف الکل یا مواد مخدر
تغییر روال عادی زندگی از جمله تغییر در الگوی غذا خوردن و خوابیدن مانند افزایش یا کاهش شدید
خواب شبانه یا افزایش یا کاهش شدید اشتها و در نتیجه کاهش یا افزایش قابلتوجه وزن.
انجام کارهای خطرناک مثل مصرف مواد مخدر یا رانندگی بدون احتیاط
خداحافظی از اطرافیان طوری که انگار دیگر آنها را نخواهد دید.
تغییرات شخصیتی یا اضطراب شدید، بهخصوص زمانی که همراه با یکی از علائم ذکر شده قبلی باشد.
مشاهده این علامتها میتواند ترسناک باشد. ولی در صورت مشاهده این علائم با کمکگرفتن از روانشناس
میتوانید از اقدام به خودکشی و مرگ جلوگیری کنید.
افکار خودکشی به دلایل مختلفی ایجاد میشود. بیشتر اوقات شخص در شرایط سخت زندگی احساس میکند
که نمیتواند با مشکلات روبرو شود. در این شرایط شخص به آینده دیگر امید نداشته و مرگ را به اشتباه یک راه
حل تصور میکند. خودکشی ممکن است مربوط به روابط ژنتیکی باشد. در بسیاری از افرادی که خود را میکشند
یا افکار خودکشی را دارند، سابقه خودکشی خانوادگی دیده میشود.
علل خودشناسی در روانشناسی
روانشناسان مواجهه با شرایط سخت را علت اصلی آسیب به خود میدانند. افراد معمولاً به علت یکی
از موارد زیر تمایل به خودکشی پیدا میکنند:
مشکلات روحی و روانی
سابقه اقدام به خودکشی
اختلال روانی زمینهای مانند افسردگی حاد، اختلال استرس پس از سانحه یا اختلال دوقطبی
زورگویی یا تبعیض
انواع مختلف سوءاستفاده، از جمله تجاوز؛ سوءاستفاده خانگی، جسمی یا جسمی
ازدستدادن یکی از عزیزان بهویژه به دلیل خودکشی
پایان یک رابطه
درد یا بیماری جسمی طولانیمدت
سازگار نشدن با تغییرات بزرگ مثل بازنشستگی یا اخراج
مشکلات مالی
مشکلات مسکن از جمله بیخانمانی
انزوا یا تنهایی
زندان
تجربه موقعیت استرسزا مانند خدمت سربازی یا کنکور
احساس ناکافی بودن یا شکست در یک مسیر
اعتیاد به مواد مخدر
بارداری، زایمان یا افسردگی بعد از زایمان
مشکوک شدن به هویت جنسی یا جنسیت خود
فشارهای فرهنگی مانند ازدواج اجباری
سابقه خانوادگی اختلالات روانی، سوءمصرف مواد، خشونت جسمی یا جنسی
اگر علت تمایل به خودکشی در خود یا در نزدیکانتان را نمیدانید، شاید احساس کنید درمانی برای آن وجود ندارد.
اما در این شرایط مشاوره با روانشناس و کمکگرفتن از او بسیار تأثیرگذار است. روانشناس با مشاوره و ارزیابی شرایط
و افکار بیمار به غلبه بر افکار منفی کمک میکند.
علل اجتماعی خودکشی
رویکرد اغلب مردم دررابطه با علت خودکشی بیماریهای روانی مانند افسردگی است. اما دراین بین نباید
علل اجتماعی آن را فراموش کرد. افراد به دلیل جدایی و طلاق، ازدست دادن شغل و فشار مالی، تحقیر عمومی
یا تهدید به دستگیری به خود آسیب وارد میکنند. شرایط اجتماعی میتواند آسیبهای جبرانناپذیری به شخص وارد کند.
افزایش نابرابری و کاهش صمیمیت بین افراد باعث بروز مشکلاتی در افراد جامعه شده و الگوهای رفتاری خودتخریبی را ایجاد میکند.
علل افزایش خودکشی در ایران
طبق آمار بهدستآمده از میزان خودکشی در ایران بیشترین تعداد مربوط به استانهای تهران، فارس، خوزستان، آذربایجان شرقی و کرمانشاه است.
اگر بخواهیم نسبت این تعداد را به میزان جمعیت بیان کنیم، باید گفت استانهای ایلام، کهگیلویه و بویراحمد و کرمانشاه در صدر لیست قرار دارند.
در ایران بیشترین میزان خودکشی در جوانان اعلام شده است. این گروه سنی به دلایل مختلف اقتصادی،
سیاسی، اجتماعی و فرهنگی دچار مشکل میشوند. اما اصلیترین علت خودکشی در جوانان ناامیدی و عدم اطمینان به آینده است.
آسیب به خود در کودکان و نوجوانان میتواند، به دلیل رویدادهای استرسزای زندگی باشد. در شرایطی ممکن است،
موضوعی برای یک نوجوان جدی و غیرقابلحل باشد؛ درصورتیکه آن مشکل برای بزرگسالان بیاهمیت جلوه کند.
شرایطی مانند مشکلات مدرسه یا ازدستدادن دوست میتواند خطر خودکشی نوجوانان را افزایش دهد.
در برخی مواقع هم کودک یا نوجوان در شرایط خاصی قرار دارد که مایل به صحبت در مورد آن نیست.
اما این عوامل میتوانند یک زنگ خطر باشند.
داشتن اختلالات روانی از جمله افسردگی
ازدستدادن یا درگیری با یکی از دوستان نزدیک یا اعضای خانواده
سابقه سوءاستفاده جنسی یا جسمی
مشکلات مربوط به الکل یا مواد مخدر
مشکلات جسمی یا پزشکی، بهعنوانمثال باردار شدن یا داشتن عفونت مقاربتی
مهمترین علت خودکشی جوانان شرایط استرس زا است. ممکن است، این استرس با گذشت زمان افزایش پیدا کند
و شرایط حاد شود. شرایطی که باعث استرس و آسیب به خود میشوند، عبارتاند از:
ازدستدادن شخصی مهم به دلیل مرگ یا طلاق
تجاوز و آزار جنسی
زورگویی در محل کار
احساس شکست در رسیدن به اهداف
قطع رابطه عاطفی یا دوستانه
تجربه تبعیض یا تعارض دررابطهبا خانواده و دوستان
خودکشی اخیر یکی از عزیزان.
علل خودکشی در افراد مسن
یکی از گروههای سنی که در معرض خطر آسیب به خود قرار دارند، افراد بالای ۶۵ سال هستند.
یکی از عوامل مهم آن افسردگی در افراد مسن است. این بیماری در افراد مسن معمولاً تشخیص داده نشده
و درمان نمیشود. سایر عواملی که میتواند از علل آسیب در این گروه سنی باشد، عبارتاند از:
مرگ یکی از عزیزان، انزوا و تنهایی
بیماری جسمی، ناتوانی یا درد جسمی
تغییرات اساسی در زندگی مثل بازنشستگی یا ازدستدادن استقلال
ازدستدادن هدف در زندگی.
بیماری روانی و خودکشی
طبق آماری که از بررسی افراد بهدستآمده است، حدود ۶۰% از کسانی که با آسیب به خود جانشان را ازدستدادهاند،
دارای اختلال روانی بودهاند، از جمله افسردگی حاد، اختلال دوقطبی یا دیستمی. در افراد جوان علاوه بر افسردگی،
اختلال سوءمصرف مواد هم در این مشکل تأثیر میگذارد.
خطرات خودکشی در افسردگی
بیماری افسردگی و خودکشی با هم ارتباط دارند. البته جای نگرانی نیست. زیرا اکثر افرادی که دچار افسردگی
هستند، این افکار را در ذهن ندارند. اما افسردگی میتواند خطر آسیب به خود را افزایش دهد. طبق دادهها ۲%
از افرادی که برای درمان افسردگی به روانشناس مراجعه میکنند خودکشی میکنند.
این آمار دررابطهبا افرادی که افسردگی حاد داشته و در بیمارستان بستری شدهاند، ۴% اعلام شده است.
در خطر مرگ به دلیل افسردگی تفاوتهای جنسیتی بسیار تأثیرگذار است. به طوری که ۷% از مردان با سابقه
افسردگی طولانیمدت بر اثر آسیب به خود جانشان را ازدستدادهاند. آمار خودکشی موفق در زنان با سابقه افسردگی
طولانیمدت تنها ۱% است.
بیماری اسکیزوفرنی با آسیب به خود و خودکشی در ارتباط است. این افراد گاهی بدون هیچ علائم قبلی به
خود آسیب میزنند. به همین دلیل باید اعضای خانواده، دوستان و روانشناس با آگاهی و دقت کامل رفتار
شخص را رصد کنند. این بیماری بیشتر در مردان جوان دیده میشود.
در این بیماران عواملی مثل زندگی در بیمارستان، ناامیدی، عدم حمایت دیگران و وابستگی بیش از حد
به درمان شرایط را خطرناکتر میکند. خودکشی در افراد مبتلا به اسکیزوفرنی با موارد زیر در ارتباط است:
بیماری طولانیمدت یا درد مزمن
سابقه خانوادگی خودکشی
سابقه افسردگی در گذشته یا در زمان فعلی
سوءمصرف مواد مخدر
ناراحتی شدید
مصرف زیاد داروهای اسکیزوفرنی یا ضدافسردگی
عدم رعایت برنامه درمانی
عدم توانایی کار و وابستگی به دیگران.
داروهای ضدافسردگی و خطرات خودکشی
بهطورکلی بیشتر داروهای ضدافسردگی بیخطر هستند. اما سازمان غذا و دارو شرکتهای تولید دارو را ملزم میکند
که بر روی این داروها سختترین هشدارها را قید کنند. در برخی موارد کودکان، نوجوانان و جوانان زیر ۲۵ سال هنگام
شروع مصرف داروهای ضدافسردگی بهویژه در چند هفته اول یا هنگام تغییر دوز، فرد با افکار خودکشی مواجه شده
یا رفتارهای مربوط به آن در فرد افزایش پیدا میکند.
بااینحال به این نکته توجه کنید که داروهای ضدافسردگی در بلندمدت با بهبود خلقوخو احتمال آسیب به خود را کاهش میدهند.
سابقه افسردگی، ناراحتی شدید و وابستگی به دیگران علائم اسکیزوفرنی و افکار خودکشی را بیشتر میکند.
چه کسانی بیشتر در معرض خطرات خودکشی هستند؟
خودکشی تبعیض قائل نیست؛ خودکشی میتواند هرکسی را در هر مکان و هر زمانی گرفتار کند. اما عوامل خاصی وجود دارد که میتواند در افزایش خطرات خودکشی مؤثر باشد از جمله:
مشاوره خانواده، مشاوره پیش از ازدواج، مشاوره فردی، مشاوره گروهی، مشاوره کودک و نوجوان،مشکلات شخصیتی، استرس، اضطراب، وسواس و … می توانید از طریق لینک تماس با ما و یا شماره تماس ۰۹۱۹۲۱۳۶۰۲۳ با خانم راحله صادقی (متخصص امور خانواده و ازدواج) تماس حاصل فرمایید.
افکار خودکشی یا ایده خودکشی به تفکر یا برنامه ریزی برای خودکشی اشاره دارد. افکار می توانند از
ایجاد یک برنامه تفصیلی گرفته تا ملاحظاتی زودگذر متغیر باشند. البته این ها باعث اقدام نهایی خودکشی نیستند.
بسیاری از مردم افکار خودکشی را تجربه می کنند ، به ویژه در زمان استرس یا زمانی که با چالش های روحی و جسمی روبرو هستند.
اگر یکی از عزیزان این افکار را دارد یا در مورد خودکشی صحبت می کند ، ضروری است که برای کمک و محافظت از آنها اقدام کنید.
علائم
شخصی که افکار خودکشی را تجربه می کند یا ممکن است تجربه کند ممکن است علائم یا نشانه های زیر را نشان دهد :
احساس گرفتار شدن یا ناامیدیایده خودکشی به تفکر یا برنامه ریزی برای خودکشی اشاره دارد. افکار می توانند از
ایجاد یک برنامه تفصیلی گرفته تا ملاحظاتی زودگذر متغیر باشند.
تجربه تحریک روانی حرکتی ، مانند قدم گذاشتن یا پیچ خوردن دست ها
خداحافظی با دیگران گویی آخرین بار است
از دست دادن لذت در فعالیتهای لذت بخش قبلی ، مانند غذا خوردن ، ورزش ، تعاملات اجتماعی یا رابطه جنسی
ابراز ندامت شدید و انتقاد از خود
صحبت از خودکشی یا مرگ
ابراز پشیمانی از زنده بودن یا متولد شدن
تعداد قابل توجهی از افرادی که دارای افکار خودکشی هستند افکار و احساسات خود را مخفی نگه می دارند
و هیچ نشانه ای از اشتباه بودن آن نشان نمی دهند.
علل
افکار خودکشی زمانی اتفاق می افتد که فرد احساس می کند دیگر قادر به کنار آمدن با شرایط سخت نیست.
این می تواند ناشی از مشکلات مالی ، مرگ یکی از عزیزان ، پایان رابطه ، یا بیماری ناتوان کننده یا وضعیت سلامتی باشد.
برخی دیگر از شرایط متداول یا رویدادهای زندگی که ممکن است باعث افکار خودکشی شوند شامل اندوه،
سوء استفاده جنسی ، مشکلات مالی ، پشیمانی ، طرد شدن و بیکاری است.
به شرح زیر عوامل خطرمنبع معتبر ممکن است احتمال افکار خودکشی را افزایش دهد:
سابقه خشونت یا خودکشی در خانواده
سابقه خانوادگی کودک آزاری ، غفلت یا ضربه
سابقه مسائل مربوط به سلامت روان
احساس ناامیدی
آگاهی ، شناسایی یا ارتباط با فردی که خودکشی کرده است
انجام رفتارهای بی پروا یا تکانشی
احساس تنهایی یا تنهایی
شناسایی به عنوان L.G.B.T.Q.I.A+ بدون حمایت خانواده یا خانه
عدم دسترسی به مراقبت برای مسائل مربوط به سلامت روان
از دست دادن کار ، دوستان ، امور مالی یا یکی از عزیزان
داشتن بیماری جسمی یا وضعیت سلامتی
داشتن اسلحه یا سایر روشهای کشنده
عدم درخواست کمک به دلیل ترس یا انگ
استرس ناشی از تبعیض و تعصب
آسیب های تاریخی مانند تخریب جوامع و فرهنگ ها
داشتن اقدام به خودکشی قبل
تجربه قلدری یا ضربه
قرار گرفتن در معرض گزارش های تصویری یا هیجان انگیز خودکشی
قرار گرفتن در معرض رفتارهای خودکشی در دیگران
تجربه مشکلات قانونی یا بدهی
قرار گرفتن در معرض مواد مخدر یا الکل
شرایطی که محققان با خطر بالاتری از افکار خودکشی مرتبط می دانند عبارتند از :
خانواده و دوستان ممکن است از طریق گفتار یا رفتار شخص متوجه شوند که ممکن است
در معرض خطر تصور خودکشی قرار داشته باشند.
آنها می توانند با صحبت کردن با شخص و جستجوی حمایت مناسب کمک کنند.
از آنها بپرسید آیا به فکر خودکشی هستند؟ مطالعات نشان می دهد که درخواست خطر را افزایش نمی دهد.
با ماندن در اطراف و برداشتن وسایل خودکشی مانند چاقو ، در صورت امکان ، آنها را ایمن نگه دارید.
به آنها گوش دهید و در کنار آنها باشید.
آنها را تشویق کنید تا با یک خط راهنمایی تماس بگیرند یا با فردی که ممکن است
برای حمایت از او مراجعه کنند ، مانند یک دوست ، یکی از اعضای خانواده یا مربی معنوی ، تماس بگیرند.
پس از گذر از بحران ، پیگیری کنید ، زیرا به نظر می رسد این امر خطر عود را کاهش می دهد.
برای افرادی که تصور خودکشی دارند ، موارد زیر ممکن است مفید باشد:
صحبت با خانواده ، دوستان یا یک کارمند حمایتی در مورد احساسات آنها
از یکی از عزیزان بخواهید که با پزشک خود ملاقات کند و احتمالاً در جلسات با او شرکت کند
اجتناب یا محدود کردن استفاده از الکل و مواد مخدر تفریحی
تا حد امکان با دیگران در ارتباط باشید
ورزش منظم
خوردن رژیم متعادل
حداقل ۷ تا ۸ ساعت در روز بخوابید
اسلحه ، چاقو یا مواد بالقوه مضر را در دسترس قرار ندهید
به دنبال چیزهایی باشید که لذت را به ارمغان می آورند ، مانند موسیقی یا وقت گذرانی در خارج از منزل
جستجو و پایبندی به درمان
پیروی از توصیه های پزشک در مورد مصرف داروهای تجویزی و نظارت بر عوارض جانبی
بسیاری از افراد در مقاطعی از زندگی خود افکار خودکشی را تجربه می کنند. به اشتراک گذاشتن مشکل با ارائه دهنده مراقبت های بهداشتی ، یکی از عزیزان یا یک کارمند پشتیبانی اغلب می تواند به شما کمک کند.
مشاوره خانواده، مشاوره پیش از ازدواج، مشاوره فردی، مشاوره گروهی، مشاوره کودک و نوجوان،مشکلات شخصیتی، استرس، اضطراب، وسواس و … می توانید از طریق لینک تماس با ما و یا شماره تماس ۰۹۱۹۲۱۳۶۰۲۳ با خانم راحله صادقی (متخصص امور خانواده و ازدواج) تماس حاصل فرمایید.
خودکشی از عوامل شایع مرگ و میر در بین جوانان است . افرادی که دست به خودکشی می زنند،
نسبت به این کار و کشتن خود تردید دارند و فقط به این علت تمایل به خود کشی دارند که به احساسات
طاقت فرسا مانند ترس، ناامیدی، ناتوانی، سردرگمی و افسردگی یا شرایط تحمل ناپذیر خود پایان بدهند و
از رنجی که گرفتار آن هستند، رهایی یابند، در این شرایط آنها خودکشی را تنها راه نجات خود می دانند
نه این که واقعا قصد خودکشی داشته باشند.
افکار مربوط به خودکشی به ذهن بسیاری از افراد خطور میکند و بسیاری از مردم در لحظه هایی از زندگی
خود ممکن است به خودکشی فکر کنند . میزان خودکشی همچنان هشداردهنده و درحال افزایش هستند.
درک خودکشی
سازمان بهداشت جهانی تخمین می زند که سالانه تقریباً ۱ میلیون نفر در اثر خودکشی جان خود را از دست می دهند.
چه عاملی باعث می شود که بسیاری از افراد جان خود را بگیرند؟ برای کسانی که در دام افسردگی
خودکشی و ناامیدی نیستند ، درک اینکه چه عاملی باعث می شود افراد زیادی جان خود را بگیرند دشوار است.
اما فرد خودکشی آنقدر درد می کشد که نمی تواند گزینه دیگری ببیند.
باورهای غلط رایج در مورد خودکشی و علائم خودکشی
باور غلط: افرادی که در مورد خودکشی صحبت می کنند واقعاً این کار را نمی کنند. واقعیت: تقریباً هرکسی که اقدام به خودکشی می کند ، نشانه یا هشدار داده است.
حتی اشاره غیر مستقیم به مرگ یا خودکشی را نادیده نگیرید. جمله هایی از جمله “وقتی من رفتم متأسف خواهید شد”
، “من هیچ راهی نمی توانم ببینم” ، – مهم نیست که چقدر ساده یا شوخی گفته شود – ممکن است بیانگر احساسات جدی خودکشی باشد.
باور غلط: هرکسی که سعی در کشتن خود دارد باید دیوانه باشد. واقعیت: بیشتر افراد خودکشی روان پریش یا دیوانه نیستند. آنها ناراحت ، غمگین ،
افسرده یا ناامید هستند ، اما پریشانی شدید و درد عاطفی لزوما نشانه بیماری روانی نیست.
باور غلط: اگر کسی مصمم به کشتن خود باشد ، هیچ چیز مانع او نمی شود. واقعیت: حتی یک فرد کاملاً افسرده احساسات متفاوتی در مورد مرگ دارد که بین تمایل به زندگی
و تمایل به مرگ در نوسان است. آنها به جای اینکه مرگ را بخواهند ، فقط می خواهند که
درد متوقف شود – و انگیزه برای پایان دادن به زندگی آنها برای همیشه ادامه ندارد.
باور غلط: افرادی که با خودکشی می میرند افرادی هستند که تمایلی به کمک گرفتن ندارند. واقعیت: بسیاری از افراد سعی می کنند قبل از اقدام به خودکشی از آنها کمک بگیرند.
در واقع ، مطالعات نشان می دهد که بیش از ۵۰ درصد از قربانیان خودکشی در شش ماه قبل از مرگ خود
به دنبال کمک پزشکی بوده اند.
باور غلط: صحبت در مورد خودکشی ممکن است به کسی ایده ببخشد. واقعیت: شما با صحبت در مورد خودکشی به شخصی ایده خودکشی نمی دهید. بلکه برعکس است.
صحبت صریح و صادقانه در مورد افکار و احساسات خودکشی می تواند به نجات یک زندگی کمک کند.
علائم خودکشی
بیشتر افراد خودکشی علائم هشدار دهنده یا نشانه هایی از اهداف خود را نشان می دهند.
بهترین راه برای جلوگیری از خودکشی شناخت این علائم هشدار دهنده است و
می دانید چگونه در صورت مشاهده آنها واکنش نشان دهید.
اگر فکر می کنید یکی از دوستان یا اعضای خانواده خودکشی کرده است ، می توانید با اشاره به گزینه های دیگر ،
نشان دادن مراقبت از خود و درگیر کردن پزشکی یا روانشناس در پیشگیری از خودکشی نقش داشته باشید.
علائم مهم هشدار دهنده برای خودکشی شامل صحبت در مورد خودکشی یا آسیب رساندن به خود
، صحبت کردن یا نوشتن مطالب زیادی درباره مرگ یا مردن و جستجوی مواردی است که می تواند
در یک اقدام به خودکشی استفاده شود ، مانند سلاح و مواد مخدر.
اگر فرد دچار اختلال خلقی مانند افسردگی یا اختلال دوقطبی باشد ، از وابستگی به الکل رنج ببرد ،
قبلاً اقدام به خودکشی کرده باشد یا سابقه خودکشی در خانواده داشته باشد ، این علائم حتی بیشتر خطرناک است .
یک علامت هشدار دهنده ظریف تر ، اما به همان اندازه خطرناک از خودکشی ، ناامیدی است.
مطالعات نشان داده است که ناامیدی پیش بینی کننده ای برای خودکشی است. افرادی که احساس ناامیدی می کنند
ممکن است در مورد احساسات “غیرقابل تحمل” صحبت کنند ، آینده ای تاریک را پیش بینی کنند و اظهار کنند که چیزی برای انتظار ندارند.
سایر علائم هشدار دهنده که به یک ذهن ذهن خودکشی اشاره دارد شامل تغییرات خلقی چشمگیر
یا تغییرات ناگهانی شخصیت ، مانند تغییر حالت از حالت خارج به حالت کناره گیری یا رفتار خوب به عصیان است.
فرد خودکشی همچنین ممکن است علاقه خود را به کارهای روزمره از دست بدهد ، از ظاهر خود غافل شود و
یا تغییراتی بزرگ در عادات غذایی یا خواب خود ایجاد کند.
علائم خودکشی شامل موارد زیر است:
صحبت در مورد خودکشی – هر صحبت در مورد خودکشی ، مردن یا خودزنی ،
مانند “کاش به دنیا نمی آمدم” ، “اگر دوباره تو را ببینم …” و “بهتر است مرده باشم.”
جستجوی وسایل کشنده – جستجوی دسترسی به اسلحه ، قرص ، چاقو یا سایر اشیایی
که می تواند در یک اقدام به خودکشی استفاده شود.
مشغله با مرگ – تمرکز غیرمعمول بر مرگ ، مردن یا خشونت. نوشتن شعر یا داستان درباره مرگ.
امیدی به آینده نیست – احساس درماندگی ، ناامیدی و گرفتار شدن (“چاره ای نیست”).
اعتقاد به اینکه اوضاع هرگز بهتر نخواهد شد و تغییر نمی کند.
نفرت از خود ، نفرت از خود – احساس بی ارزشی ، گناه ، شرم و نفرت از خود.
احساس یک بار سنگین (“همه بدون من بهتر خواهند بود”).
نظم دادن امور – ساختن وصیت نامه. بخشش اموال گرانبها هماهنگی برای اعضای خانواده.
خداحافظی – دیدارها یا تماس های غیرمعمول یا غیرمنتظره با خانواده و دوستان.
خداحافظی از مردم طوری که گویی دیگر دیده نمی شوند.
برداشت از دیگران – برداشت از دوستان و خانواده. افزایش انزوای اجتماعی. آرزوی تنها ماندن.
رفتار خود تخریبی – افزایش مصرف الکل یا مواد مخدر ، رانندگی بی پروا ،
رابطه جنسی ناامن. به خطر انداختن غیر ضروری انگار که “آرزوی مرگ” داشته باشند.
احساس آرامش ناگهانی – احساس ناگهانی آرامش و خوشبختی
پس از افسردگی شدید می تواند به معنای تصمیم گیری فرد برای اقدام به خودکشی باشد.
علائم خودکشی
دراین مطلب به علائم خودکشی پرداختیم در صورت تمایل میتوانید مقاله خودکشی را مطالعه بفرمایید.
جهت اخذ نوبت و مشاوره حضوری در زمینه : مشاوره خانواده، مشاوره پیش از ازدواج، مشاوره فردی، مشاوره گروهی، مشاوره کودک و نوجوان،
مشکلات شخصیتی، استرس، اضطراب، وسواس و …
می توانید از طریق لینک تماس با ما و یا شماره تماس ۰۹۱۹۲۱۳۶۰۲۳ با خانم راحله صادقی (متخصص امور خانواده و ازدواج) تماس حاصل فرمایید.